31 Ocak – Tarihte Bugün ve Önemli Olaylar

31 Ocak, Miladi takvime göre yılın 31. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 334 gün vardır (artık yıllarda 335).

Bugün Yaşanan Önemli Olaylar ve Gelişmeler:

• 1729 – Türkiye’de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa’nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul’da Sultanselim’deki konağında kurmuştu.
• 1747 – İlk zührevi hastalıklar kliniği, Londra’da açıldı.
• 1790 – Osmanlı-Prusya ittifakı.
• 1865 – ABD Temsilciler Meclisi, köleliği yasaklayan yasayı onayladı.
• 1876 – ABD’de ülkedeki tüm Kızılderililer, Kızılderili rezervasyonu olarak adlandırılan, kendilerine ayrılmış özel bölgelerde yaşamaya zorlandılar.
• 1915 – I. Dünya Savaşı: Almanya, Ruslara karşı zehirli gaz kullandı.
• 1927 – Müttefiklerin Almanya üzerindeki denetimi sona erdi; bundan sonra Almanya’nın yeniden silahlanmasını Milletler Cemiyeti denetleyecek.
• 1928 – Türk Eğitim Derneği (TED) Ankara’da kuruldu.
• 1928 – Sovyetler Birliği’nde 30 muhalefet lideri Almatı’ya sürgüne gönderildi. Sürgüne gidenler arasında Lev Troçki de vardı.
• 1930 – Seloteyp, 3M şirketi tarafından pazara sürüldü.
• 1931 – Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu.
• 1931 – Kültür magazin dergisi, Resimli Ay kapandı.
• 1931 – Yarın gazetesi Başyazarı Arif Oruç ve Sorumlu Müdürü İzmit’te birer yıldan fazla hapse mahkûm oldular.
• 1934 – Nâzım Hikmet, Nail Vahtedi, Tosun Ömer ve Yonga Ömer beş yıl hapis cezasına mahkûm edildi.
• 1938 – Atatürk, Gemlik’te sun’i ipek fabrikasını açtı.
• 1942 – Öğrencilere sigara içme ve nişan yüzüğü takma yasağı getirildi.
• 1943 – Stalingrad Muharebesi’nde Nazi Almanyası’nın 6. Ordu Komutanı Generalfeldmarschall Friedrich Paulus, Sovyet Birlikleri’ne teslim oldu.
• 1946 – SSCB’den esinlenen yeni Yugoslavya Anayasasına göre ülke, altı cumhuriyetten oluşuyor: Bosna-Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Slovenya.
• 1950 – Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry S. Truman, hidrojen bombası geliştirme programı yürüttüklerini açıkladı.
• 1952 – Yunanistan Dış İşleri Bakanı Sofoklis Venizelos’un Türkiye’ye yaptığı resmi gezi sırasında, Türk-Elen Dostluk Derneği’nin kurulması kararlaştırıldı.
• 1953 – Kuzey Denizi taşkınlarında sadece Hollanda’da 1800’den fazla kişi öldü.
• 1956 – “Nesebi sahih olmayan çocukların tescili” hakkındaki kanun Meclis’te kabul edildi.
• 1956 – Guy Mollet, Fransa Başbakanı oldu.
• 1958 – İlk başarılı Amerika Birleşik Devletleri uydusu Explorer 1, Dünya çevresindeki yörüngesine oturdu.
• 1961 – İsrail Başbakanı David Ben Gurion istifa etti.
• 1961 – Ahmet Emin Yalman, Vatan gazetesinden ayrıldı.
• 1964 – 15 Ocak günü Kıbrıs sorununu görüşmek üzere toplanan III. Londra Konferansı, 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.
• 1965 – Sağlık Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye’de ortalama insan ömrü 33 yıl.
• 1966 – Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’nda 2400 işçi greve başladı.
• 1968 – Vietkong büyük bir saldırıya geçti; Saygon’daki Amerikalı Elçiliği 6 saat işgal edildi.
• 1968 – TRT Ankara Televizyonu, deneme yayınına başladı.
• 1971 – İnsanlı ay yolculuklarında bir adım daha; Apollo 14 fırlatıldı. Görevli astronotlar: Alan Shepard, Edgar Mitchell ve Stuart Roosa.
• 1973 – Çetin Altan’ın 4,5 yıl hapsi istendi; karikatürist Turhan Selçuk’u döven 3 polis hapse mahkûm edildi.
• 1973 – Devlet Güvenlik Mahkemeleri’nin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
• 1974 – Seyfi Demirsoy’un ölümüyle boşalan Türk-İş Genel Başkanlığına Halil Tunç seçildi.
• 1976 – İlerici Kadınlar Derneği (İKD), Ankara’da “Evlat acısına son” mitingi düzenledi. Mitinge 5 bin kişi katıldı.
• 1978 – Zonguldak’ta ikramiyesi ödenmeyen 20 bin maden işçisi direnişe geçti.
• 1980 – Tariş olayları: Tariş’te direniş bitti, işçiler işbaşı yaptılar. 22 Ocak’ta güvenlik güçleri arama yapma gerekçesiyle Tariş işletmelerine girmek istemiş, 600 işçi gözaltına alınmıştı.
• 1985 – Başbakan Turgut Özal, Gökova’da termik santral kurulacağını açıkladı.
• 1986 – İşkence konusunda itiraflarda bulunan polis memuru Sedat Caner, Ankara Cumhuriyet Savcılığı’na teslim oldu.
• 1986 – Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Türkiye’de 5 yılda 800’den fazla insanın “kayıp” olduğunu söyledi.
• 1990 – Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Muammer Aksoy, 73 yaşında Ankara’da evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü.
• 1990 – SSCB satranç şampiyonu Gary Kasparov, vatandaşı Anatoli Karpov’u yenerek dünya satranç şampiyonu oldu.
• 1990 – Moskova’da ilk McDonald’s açıldı.
• 1996 – Patlayıcı yüklü bir kamyon Kolombo’da (Sri Lanka) Merkez Bankasının kapılarına çarparak infilak etti: en az 86 kişi öldü, 1400 kişi yaralandı.
• 2000 – Alaska Havayollarına ait bir yolcu uçağı, Büyük Okyanus’a düştü: 88 kişi öldü.
• 2004 – TL’den 6 sıfır atılması ve Türkiye Devleti para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa, Resmi Gazete’de yayımlandı.
• 2005 – Dünyaca ünlü pop yıldızı Michael Jackson hakkında, 13 yaşındaki bir çocuğa tacizde bulunduğu gerekçesiyle dava açıldı.
• 2005 – Afganistan’daki Türk birlikleri, Kabil’deki uluslararası hava alanının sorumluluğunu üstlendi.
• 2006 – Abdullah Öcalan’ın avukatlarından İrfan Dündar, müvekkilinin yeniden yargılanmaya ilişkin dilekçesini, bu konuda yetkili olan Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesine göndererek başvuruda bulunduğunu bildirdi.
• 2008 – İstanbul’un Zeytinburnu ilçesinde ruhsatsız bir binada maytapların yanarak doğalgaz kazanını patlatmasıyla oluşan olayda 23 kişi öldü, 120 kişi yaralandı.
• 2020 – Birleşik Krallık Avrupa Birliği’nden ayrıldı.^[1] (bknz: Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılması)

Bugün Doğanlar:

• 1797 – Franz Schubert, Avusturyalı besteci (ö. 1828)
• 1884 – Mehmed Emin Resulzade, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin kurucusu (ö. 1955)

• 1893 – Arkadiy Plastov, sosyalist gerçekçilik akımının öncülerinden olan Rus Sovyet ressam (ö. 1972)
• 1907 – John O’Hara, Amerikalı yazar (ö. 1970)
• 1910 – Faruk Kenç, Türk film yönetmeni (ö. 2000)
• 1911 – Baba Vanga, Bulgar kadın kâhin (ö. 1996)
• 1918 – Kerim Korcan, Türk yazar (ö. 1990)
• 1923 – Norman Mailer, Amerikan romancı (ö. 2007)
• 1929 – Jean Simmons, İngiliz asıllı Amerikalı aktris ve seslendirme sanatçısı (ö. 2010)
• 1933 – Bernardo Provenzano, İtalyan suç ögrütü lideri (ö. 2016)
• 1935 – Kenzaburo Oe, Japon romancı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
• 1936 – Can Bartu, Türk futbolcu (Fenerbahçeli efsanevi futbolcu) (ö. 2019)
• 1937 – Philip Glass, Amerikalı besteci
• 1937 – Suzanne Pleshette, Amerikalı aktris (ö. 2008)
• 1938 – Beatrix, Hollanda Kraliçesi
• 1942 – Derek Jarman, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1994)
• 1942 – Zeynep Kerman, Türk edebiyat araştırmacısı ve akademisyen
• 1951 – Selma Güneri, Türk sinema ve ses sanatçısı
• 1961 – Fatih Kısaparmak, Türk besteci ve yorumcu
• 1961 – Filiz Kerestecioğlu, Türk hukukçu ve siyasetçi
• 1961 – Latif Demirci, Türk karikatürist
• 1963 – Ergün Poyraz, Türk araştırmacı yazar
• 1964 – Jeff Hanneman, Amerikalı müzisyen ve Slayer grubunun gitaristi (ö. 2013)
• 1970 – Minnie Driver, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
• 1981 – Justin Timberlake, Amerikalı pop şarkıcısı ve aktör
• 1982
  • Salvatore Masiello, İtalyan futbolcu
  • Elena Paparizou, Yunan şarkıcı

Bugün Ölenler ve Hayatını Kaybedenler:

• 1914 – Recaizade Mahmud Ekrem, Türk edebiyatçı (d. 1847)
• 1945 – Eddie Slovik, Amerikalı er rütbesinde asker (II. Dünya Savaşı sırasında firardan dolayı idam edilen tek ABD askeri) (d. 1920)
• 1946 – İsmail Hakkı İzmirli, Türk felsefeci ve İslam felsefesi tarihçisi (d. 1869)
• 1954 – Edwin Armstrong, Amerikalı elektrik mühendisi ve mucit (d. 1890)
• 1956 – A. A. Milne, İngiliz yazar (d. 1882)
• 1969 – Stoyan Zagorçinov, Bulgar yazar (d. 1889)
• 1973 – Ragnar Anton Kittil Frisch, Norveçli ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1895)
• 1974 – Samuel Goldwyn, Amerikalı film yapımcısı (d. 1882)
• 1982 – Melih Vassaf, Türk eleştirmen ve oyun yazarı (d. 1927)
• 1984 – Pembe Marmara, Kıbrıs Türk şair (d. 1925)
• 1990 – Muammer Aksoy, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1917)
• 2005 – İsmail Hakkı Şen, Türk oyuncu (d. 1927)
• 2006 – Moira Shearer, İskoç oyuncu ve balerin (d. 1926)
• 2015 – Tomás Bulat, Arjantinli ekonomist, gazeteci ve yazar (d. 1964)
• 2016
  • Celal Aliyev, Azeri akademisyen, biyolog ve siyasetçi (d. 1928)
  • Ülkü Ülker, Türk oyuncu ve şarkıcı (d. 1950)
• 2020 – Mary Higgins Clark, Amerikalı Hikâye Yazarı ve romancı (d. 1927)

Tatiller, Bayramlar, Özel Günler ve Yıldönümleri:

Fırtına : Balık Fırtınası